Baietz etzi itzuli
Dibisa atzerritarrak eurotara aldatzen saiatzea bezala da itzultzea: txanpon txiki gogaikarriak zenbatu beharra dago, inoiz ez digutelako zifra biribilik itzultzen. Itzulezinak dira hitzak, baiki, baina ez dugu horregatik amore emango: demagun, bat aipatzeagatik, ingelesezko stocking. Media omen gaztelaniaz, baina nire iritzia jakin nahi baduzue, media bat ez da stocking erdira ere iristen. Euskaraz askoz okerragoa da, hala ere, galtzerdi ematen baitu hiztegiak stocking-en baliokide. Silk stocking, honenbestez, “zetazko galtzerdi” litzateke. Barkatu, baina urrundik ere ez da gauza bera. Lekutan dago inori galtzerdia orkatiletik kentzea edo izterretik stocking bat eranztea. Itzulpen egokia, hitzen zehaztasuna, inportantea da libidoa bere lekuan mantentzeko.
Bidaia luzea egiten dute berbek batzuetan, esan gabe doa. Bizzarro hitzak, adibidez, ausarta esan nahi du... Read more
Poeta osoa, poeta pitzatua
Duela 40 urte, 1974ko urriaren 4an, bi vodka edan, hirugarren bat eskuan hartu, eta bere amaren larruzko jaka luzea soinean, etxeko garajean giltzapetu zen AEBek eman duten poetarik handienetako bat. Cougar auto gorriaren bolante aurrean jarri eta motorra piztu zuen gero. Baina ez motorra bakarrik –eta xehetasun hau ez da hutsala–, irratia ere bai. Anne Sextonen amaiera lazgarriaren teatraltasunak laburbiltzen du bere bizitza. Adikzioa, alaba ere baden amaren larru babestailea, abiaduraren poz bizia, bere buruko ahotsak tapatzeko irratia. Musika oso ozen jartzeak baretu egiten omen zituen bere zentzuak, lasaiago idazten laguntzen zion. Anne Sexton poeta laudatua, buruko eritasunak ezin gainditurik, bere urtebetetze egunaren inguruan saiatzen zen bere buruaz beste egiten. Oraingoan ez zuen hutsik egin. Berrogeita bost urte zituen. “Zure Jainkoa zure idazmakina... Read more
Idazmakinak: binilo berria?
Garai batean bazen zerbait idazmakinaz idaztea. Zenbat aldiz ez ote dugu Paul Auster ikusi, bere Olympia makinarekin? Cormac McCarthyk kontatu ohi duenez, Olivetti Lettera 32 bat erabili zuen hamarkada luzetan, noizean behin hautsa kentzea baino mantenu gehiagorik eskatzen ez ziona. Ez zuen, gainera, McCarthyk leku aratz eta garbietan lan egiten, hain zuzen: Suttree nobelako pasarte asko, Tennesseeko abeletxe batean idatzi zituen, txerriz inguratuta. Txirrindulariek bizikletekin bezala, idazleak idazmakinekin agertu behar argazkietan. Hala zen legea. Izenetik bertatik hasita (Smith Corona, Underwood), armekin parekatzen ziren sarri idazmakinak –Remington etxeak, izatez, biak fabrikatzen zituen–.
Brian Awehalik horrela idatzi du duela zenbait aste East Bay Express astekarian: “Idazmakinekiko interes berritua ez da moda kontua bakarrik. Eguneroko martxa... Read more